Özel eğitimde tanılama ve değerlendirme, bireylerin özel eğitim ihtiyaçlarını belirlemek, özel eğitim programlarını planlamak ve uygun destek sağlamak amacıyla kullanılan bir süreçtir. Bu süreç, öğrencilerin öğrenme güçlükleri, özel gereksinimleri veya engelleri olup olmadığını belirlemek için uygulanır. İşte özel eğitimde tanılama ve değerlendirmenin ana unsurları: 

• Görüşmeler ve Anamnez: Tanılama ve değerlendirme süreci, öğrencinin ailesi veya velisi ile görüşmeleri içerebilir. Bu görüşmelerde öğrencinin gelişim öyküsü, aile geçmişi, öğrenme tarzı ve özel gereksinimleri hakkında bilgi toplanır. 
• Gözlem: Öğrencinin sınıf içi veya sosyal etkileşimlerindeki davranışları, öğrenme süreçleri ve etkileşim biçimleri gözlemlenir. Gözlem, öğrencinin ihtiyaçlarını ve güçlü yönlerini anlamaya yardımcı olabilir. 
• Standardize ve Norm Referanslı Testler: Özel eğitimde yaygın olarak kullanılan ölçme araçları ve testler kullanılarak öğrencinin bilişsel, dil, duyu, motor becerileri ve diğer yetenekleri değerlendirilir. Bu testler, öğrencinin gelişim düzeyini belirlemeye yardımcı olur. 
• Başkalarıyla İşbirliği: Özel eğitimde tanılama ve değerlendirme süreci, farklı uzmanların bir araya gelmesini gerektirebilir. Öğrencinin ihtiyaçlarını belirlemek ve uygun destekleri sağlamak için psikologlar, özel eğitim uzmanları, dil terapistleri ve diğer uzmanlar işbirliği yapabilir. 
• Öğrencinin Portfolyosu: Öğrencinin öğrenme süreçlerini ve ilerlemesini izlemek için bir portfolyo oluşturulabilir. Bu portfolyo, öğrencinin örnek çalışmalarını, öğrenme hedeflerini ve özel gereksinimlerini içerebilir. 
• Gelişim Değerlendirmesi: Özel eğitimde tanılama ve değerlendirme, öğrencinin yaşına ve gelişim düzeyine uygun beklentileri değerlendirmeyi içerir. Bu, öğrencinin potansiyelini ve ihtiyaçlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olur. 
• Aile Katılımı: Aileler, tanılama ve değerlendirme sürecinin önemli bir parçasıdır. Ailelerin çocuklarının gelişimi ve özel eğitim gereksinimleri konusundaki görüşleri ve katkıları dikkate alınır. 

Özel eğitimde tanılama ve değerlendirme, her öğrencinin benzersiz ihtiyaçlarını belirlemek ve onlara en uygun eğitim planını oluşturmak için kullanılır. Bu süreç, öğrencinin potansiyelini en üst düzeye çıkarmak ve özel gereksinimlerini karşılamak için önemlidir.