Temel haklar, birçok ülkenin anayasasında veya temel yasalarında güvence altına alınan haklardır ve genellikle aşağıdaki kategorilere ayrılırlar: 

• Sivil Haklar: Sivil haklar, bireylerin özgürlük ve kişisel özerkliklerini korur. Bu haklar arasında yaşam hakkı, özel yaşamın gizliliği, düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü, din özgürlüğü ve seyahat özgürlüğü gibi haklar bulunur. 
• Politik Haklar: Politik haklar, vatandaşların demokratik süreçlere katılma hakkını korur. Bu haklar arasında oy verme hakkı, seçilme hakkı, ifade özgürlüğü, barışçıl toplantı ve dernek kurma hakkı gibi haklar yer alır. 
• Ekonomik Haklar: Ekonomik haklar, kişilerin ekonomik refahlarını ve yaşam standartlarını iyileştirmek için koruma altına alınır. Bunlar arasında iş hakkı, adil çalışma koşulları, işçi sendikalarına katılma hakkı ve temel geçim kaynaklarına erişim hakkı yer alır. 
• Sosyal Haklar: Sosyal haklar, insanların sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri, eğitim ve konut gibi temel ihtiyaçlarını karşılamalarını sağlar. Sosyal haklar arasında sağlık hizmetlerine erişim hakkı, eğitim hakkı ve adil konut hakkı gibi haklar bulunur. 
• Kültürel Haklar: Kültürel haklar, kişilerin kültürel miraslarını ve kimliklerini koruma ve ifade etme hakkını güvence altına alır. Bu haklar arasında dil ve kültürel ifade özgürlüğü, eğitimde kültürel haklar ve kültürel etkinliklere katılma hakkı yer alır. 
• Çocuk Hakları: Çocuk hakları, çocukların yaşam, sağlık, eğitim, aile birliği ve özgürlüklerini korur. Bu haklar, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelerle de güvence altına alınmıştır. 
• Kadın Hakları: Kadın hakları, kadınların toplumsal, siyasi ve ekonomik eşitliğini savunur. Cinsiyet eşitliği, kadınların şiddete karşı korunması ve eşit iş fırsatları gibi konular bu kategoriye girer. 
• Azınlık Hakları: Azınlık hakları, etnik, dini, kültürel veya dil azınlıklarının korunması ve eşitliklerinin sağlanması amacıyla güvence altına alınır. 

Bu haklar, birçok ülkenin anayasası veya temel yasaları tarafından güvence altına alınmıştır. Bu haklar, demokratik toplumlarda bireylerin özgürlüğünü, güvenliğini ve refahını koruma amacını taşır ve hukuki, etik ve insan hakları standartlarına uygun olarak uygulanmalıdır.