Bağımlı kişilerin özellikleri, genellikle bağımlılık yaptığı şeye veya kişiye bağlı olarak değişebilir. Ancak bağımlılığın yaygın belirtileri ve özellikleri şunlar olabilir:
- İhtiyaç Duygusu: Bağımlı kişiler, belirli bir maddeye (alkol, uyuşturucu, sigara gibi) veya bir davranışa (kumar, alışveriş, yeme bozukluğu gibi) sürekli bir ihtiyaç hissiyle yaşarlar.
- Kontrol Kaybı: Bağımlılar, bağımlılık yaptıkları şeyi kontrol etme yeteneklerini kaybederler. Kendi davranışlarını durduramazlar veya kontrol edemezler.
- Tolerans Gelişimi: Bağımlı kişiler zaman içinde daha fazla madde veya daha fazla davranışa ihtiyaç duyarlar çünkü vücutları bu şeye karşı tolerans geliştirir. Bu, daha fazla madde veya daha fazla davranışa yönelme eğilimini artırabilir.
- İşlevsizlik: Bağımlılık, kişinin günlük işlevselliğini olumsuz etkileyebilir. İş, aile, okul veya sosyal ilişkiler gibi alanlarda sorunlar yaşayabilirler.
- Duygusal Değişiklikler: Bağımlılık, kişinin duygusal dengeyi bozabilir. Kendilerini daha fazla stresli, kaygılı, mutsuz veya öfkelilik hissedebilirler.
- Madde veya Davranış İçin Fedakarlık: Bağımlılar, bağımlılıklarını sürdürebilmek için önemli şeyleri feda etme eğiliminde olabilirler. Örneğin, para, zaman, ilişkiler veya sağlık gibi.
- Deneme ve Hatalar: Bağımlılar genellikle bağımlılıklarının olumsuz sonuçlarına rağmen maddeyi kullanmaya veya davranışı sürdürmeye devam ederler.
- İntihar Düşünceleri: Aşırı bağımlılık, kişinin intihar düşüncelerini artırabilir. Bu nedenle intihar riski taşıyan bağımlı kişilere profesyonel yardım gerekebilir.
- İçsel Çatışma: Bağımlılık, kişinin içsel çatışma yaşamasına neden olabilir. Kendilerini suçlu hissedebilirler ve bağımlılıklarının olumsuz etkileriyle başa çıkmak için çaba sarf edebilirler.
- Tedaviye Direnç: Bağımlı kişiler bazen tedaviye direnç gösterebilirler veya yardım aramaktan kaçınırlar.
Bağımlılık, bir kişinin yaşamını ciddi şekilde etkileyen bir sorun olabilir ve profesyonel yardım gerektirebilir. Bağımlılıkla başa çıkmak için terapi, destek grupları ve tıbbi müdahale gibi çeşitli tedavi seçenekleri bulunur. Bağımlı kişilerin bu sorunu aşmalarına yardımcı olmak için sevdikleri ve profesyoneller tarafından desteklenmeleri önemlidir.
