Sosyal bilimlerde araştırma etiği, araştırma süreçlerinin ve uygulamalarının etik ve dürüst bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlama amacını taşır. Bu etik ilkeler, araştırmacıların ve toplumun katılımcıların haklarına saygı göstermelerini, bilimsel bilginin doğruluğunu ve güvenilirliğini korumalarını ve araştırmanın toplumsal faydasını gözetmelerini amaçlar. İşte sosyal bilimlerde araştırma etiği ile ilgili önemli konular:
İnsan Katılımcıların Hakları: Sosyal bilimlerde çalışırken, insan katılımcıların haklarına saygı gösterilmelidir. Bu, gönüllü katılımın sağlanması, bilgilendirilmiş onamın alınması ve katılımcıların mahremiyetinin korunması gibi konuları içerir.
Adil ve Dürüst Temsil: Araştırmacılar, katılımcıların görüşlerini, davranışlarını ve deneyimlerini doğru ve dürüst bir şekilde temsil etmek zorundadır. Verileri manipüle etmek veya sonuçları yanıltıcı bir şekilde sunmak etik dışıdır.
Çıkar Çatışmalarının İfşası: Araştırmacılar, çalışmalarını finansal veya diğer çıkar çatışmalarından etkilenmeden yürütmelidirler. Araştırma sonuçlarının bağımsız ve tarafsız bir şekilde sunulmasına özen gösterilmelidir.
Veri Toplama ve İşleme Etikleri: Veri toplama ve işleme süreçleri etik ilkelere uygun olmalıdır. Katılımcıların kişisel bilgilerinin gizliliği korunmalı ve veriler güvenli bir şekilde saklanmalıdır.
Gizlilik ve Mahremiyet: Katılımcıların mahremiyeti ve gizliliği korunmalıdır. Araştırmacılar, katılımcıların kimliklerini ifşa etmemeli ve hassas bilgileri gizli tutmalıdır.
Araştırma İzni ve Etik Onaylar: Araştırma yapmak için gerekli izinler ve kurumsal etik onaylar alınmalıdır. İnsan katılımcılarla çalışılıyorsa, etik komite onaylarına uyulmalıdır.
Araştırma Sonuçlarının İfade Edilmesi: Araştırma sonuçları dürüst ve tarafsız bir şekilde ifade edilmelidir. Araştırmacılar, sonuçların gerçek durumu doğru bir şekilde yansıtmasına özen göstermelidirler.
Veri Paylaşımı: Araştırmacılar, elde ettikleri verileri diğer araştırmacılarla paylaşma konusunda açık olmalıdır. Bu, bilimsel şeffaflığı teşvik eder.
Hassas Konular: Araştırma konuları hassas ise, katılımcıların duygusal ve psikolojik refahlarına dikkat edilmelidir. Gerekirse destek ve danışmanlık sağlanmalıdır.
Atıf ve Plagiyat: Diğer araştırmacıların çalışmalarını saygılı bir şekilde alıntılamak ve kaynakları belirtmek önemlidir. Plajiyat, bilimsel etik kurallarına aykırıdır.
Bu etik kurallar ve prensipler, sosyal bilimlerde araştırma yaparken araştırmacıların ve toplumun güvenilir ve etik bir şekilde çalışmalarını sağlar. Araştırmacılar, bu kurallara uymak ve etik ilkeleri gözetmekle yükümlüdürler. Ayrıca, kurumları ve etik komiteler, araştırmaların etik standartlara uygunluğunu denetlemek ve yönlendirmek için önemlidir.
