Sosyal güvenlik, bir ülkede yaşayan insanların ekonomik güvencesini sağlayan bir sosyal hizmet sistemidir. Sosyal güvenlik sistemleri, bireylerin yaşlılık, hastalık, işsizlik, engellilik ve diğer belirli risklerle karşılaştıklarında finansal koruma ve destek sunmayı amaçlar. Sosyal güvenlik sistemlerinin kurumsal yapısı, her ülkenin yasal düzenlemelerine, sosyal politika hedeflerine ve toplumsal ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. Ancak genel olarak sosyal güvenlik sistemleri aşağıdaki bileşenlerden oluşur:
Sosyal Sigorta: Sosyal sigorta programları, çalışanların prim ödemeleri ve işveren katkılarına dayalıdır. Bu programlar, işsizlik sigortası, yaşlılık aylıkları, sağlık sigortası ve iş kazaları sigortası gibi çeşitli korumaları içerebilir. Sosyal sigorta, bireylerin iş yaşamları boyunca prim ödemesi gereken bir sistemdir.
Sosyal Yardımlar (Sosyal Destekler): Sosyal yardım programları, gelir düzeyi düşük veya ihtiyaç sahibi bireylere nakit yardım, gıda yardımı, barınma desteği ve diğer sosyal yardımları içerir. Sosyal yardım, genellikle sosyal risklerle karşılaşan ve diğer sosyal güvenlik programlarına katılamayan bireylere yöneliktir.
Sağlık Sigortası: Sağlık sigortası programları, bireylere sağlık hizmetlerine erişim sağlar. Bu, doktor muayeneleri, hastane hizmetleri, ilaçlar ve diğer sağlık giderlerini kapsar. Sağlık sigortası, hem kamu hem de özel sağlık hizmetleri sağlayıcılarını içerebilir.
Çocuk ve Aile Yardımları: Bazı sosyal güvenlik sistemleri, çocukların ve ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak için özel yardımlar sunar. Bu, çocuk bakım yardımları, aile yardımları ve doğum yardımları gibi programları içerebilir.
Engellilik ve Sakatlık Sigortası: Bu programlar, sakatlık durumunda veya engelli bireylerin ihtiyaçlarına yönelik finansal destek sunar. Engellilik aylıkları, rehabilitasyon hizmetleri ve özel eğitim gibi destekleri içerebilir.
Sosyal güvenlik sisteminin kurumsal yapısı, genellikle hükümetler, sosyal güvenlik kurumları, özel sigorta şirketleri ve diğer ilgili kurumlar arasındaki işbirliği ve yasal düzenlemelerle şekillenir. Bu kurumlar, sosyal güvenlik programlarının tasarlanması, uygulanması, denetlenmesi ve finanse edilmesinden sorumludur.
Sosyal güvenlik sistemi, bir toplumun refahını artırmaya, yoksulluğu azaltmaya, sosyal eşitsizlikleri azaltmaya ve bireylerin ekonomik güvenliğini sağlamaya yardımcı olur. Her ülkenin kendi sosyal güvenlik sistemini ve kurumsal yapısını benimserken, çoğu ülke bu amaçları gerçekleştirmek için benzer temel prensiplere dayanır.
